ગુજરાતીમાં બાયસનને આપણે ગોધા અથવા તો ઘણખૂંટ કહી શકીએ. અમેરિકામાં થતાં આ કદાવર પ્રાણીઓ અમેરિકન બાયસન નામે જાણીતાં છે.

- તેનો દેખાવ દૂરથી જંગલી ભેંસ જેવો લાગતો હોવાથી ઘણા ખરા તેને ભેંસ માની લેવાની ભૂલ કરે છે.
- તેની ઊંચાઈ પાંચથી સાડા છ ફીટ સુધીની હોય છે.
- લંબાઈ ૭થી લઈને ૧૧.૫ ફીટ સુધીની હોય છે.
- વજન સવા ચારસોથી લઈને એક હજાર કિલોગ્રામ સુધીનું હોય છે.           
- તેનું ગ્રુપ અંગ્રેજીમાં Herd તરીકે ઓળખાય છે.
- અમેરિકાના બર્ફીલા પ્રદેશમાં રહેતાં હોવાથી તેના શરીર પર ઠંડીથી રક્ષણ મળે એવી રુવાંટી છે. એ રુવાંટી ખરેખર ગરમ હોય છે. જેને કારણે તેને હાડ થીજાવીતી ઠંડી સામે પણ રક્ષણ મળે છે.
- કદાવર બાયસનની કોઈ સળી કરે તો એ કલાકના ૬૫ કિલોમીટરની ઝડપે દોડી શકે છે. દોડતી વખતે તેની હડફેટે આવતો કોઈ પણ પદાર્થ ભાગ્યે જ સલામત રહી શકે છે.
- નવ મહિનાના ગર્ભધાન પછી માદા બાયસન એક બચ્ચાને જન્મ આપે છે.
- એક સમયે અમેરિકાના મેદાનોમાં કરોડોની સંખ્યામાં બાયસન હતા. ૧૯મી સદીમાં અમેરિકા પહોંચેલા યુરોપિયનોએ ખોરાક માટે બાયસનનો શિકાર શરૃ કર્યો અને એક જ સદીમાં ૫ કરોડ બાયસનનો શિકાર કરી નાખ્યો. પરિણામે આજે તેમની સંખ્યા ૨ લાખ કરતાં વધારે નથી.
- ભારતમાં પણ મધ્ય પ્રદેશ, કર્ણાટક સહિતના કેટલાંક રાજ્યોમાં ઇન્ડિયન બાયસન થાય છે. એ આપણે ત્યાં જંગલી ભેંસ અથવા ગૌર તરીકે ઓળખાય છે. - ગુજરાતમાં ગૌર એકમાત્ર જૂનાગઢ ઝૂમાં છે.

(સંદેશની પૂર્તિમાં પ્રકાશિત)