બળદ જેવો દેખાવ ધરાવતા યાકની સંખ્યા સતત ઘટી રહી હોવાનું નોંધાયું છે. યાકની સંખ્યા વધારવા માટે વિશ્વ પર્યાવરણ દ્વારા પ્રયાસો હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. આપણે અહીં યાક વિશે થોડી જાણકારી મેળવીએ.

* યાક કાળા રંગનું અને ખૂંધ ધરાવતું પ્રાણી છે. લાંબા વાળને કારણે પણ તે અલગ તરી જાય છે. યાક પહાડી પ્રદેશોમાં રહેવાનું વધુ પસંદ કરે છે. તે લગભગ ૧૪થી ૨૦ હજાર ફીટ ઊંચે રહી શકે છે.

* આમ તો યાક જંગલી પ્રાણી છે, પણ દક્ષિણ અને મધ્ય એશિયાના લોકોએ તેની જરૂરિયાતને ધ્યાનમાં રાખીને પાલતુ પ્રાણી બનાવ્યું છે. ભારતમાં હિમાચલ પ્રદેશમાં યાક જોવા મળે છે. આ સિવાય મોંગોલિયા અને રશિયામાં પણ આ પ્રાણીની ખાસ્સી વસ્તી છે.

* યાકની ઊંચાઈ ૫ ફીટથી લઈને ૭ ફીટ સુધીની હોય છે. ૩૫૦ કિલોગ્રામથી ૧૦૦૦ કિલોગ્રામ સુધીનું વજન ધરાવતું હોવા છતાં યાક ઊંચા પહાડો પર આસાનીથી પહોંચી શકે છે. તેમાં તેને ભારેખમ શરીર અવરોધક બનતું નથી.

* જંગલમાં રહેતાં યાક મોટાભાગે બ્રાઉન કે બ્લેક રંગનાં જ હોય છે, પણ એશિયામાં મળી આવતાં યાકના રંગમાં ઘણો તફાવત જોવા મળ્યો છે.

* પાતળા ઓક્સિજનમાં પણ યાકના શરીરમાં ઝડપથી લોહી બને છે અને શરીરમાં તેનંુ પરિભ્રમણ પણ થાય છે. સામાન્ય રીતે મોટાભાગનાં પ્રાણીઓને પાતળા ઓક્સિજનમાં લોહીના પરિભ્રમણની સમસ્યા સતાવતી હોય છે.

* આ મહાકાય પ્રાણી ગાડરની જેમ માથું નીચું રાખીને ચાલે છે. આ એક તેની વિચિત્ર આદત છે.
(સંદેશની પૂર્તિમાં પ્રકાશિત)