સાઈન-ઈન - હર્ષ મેસવાણિયા

સ્થાપત્યને આપણે ત્યાં કળા કહીને નવાજવામાં આવે છે. અલગ અલગ સંસ્કૃતિઓ તેની સ્થાપત્ય કળાની વિશેષતાઓને કારણે એકમેકથી જૂદી પડી જાય છે. મતલબ કે સ્થાપત્ય સંસ્કૃતિઓની ઓળખને વધુ મજબૂત બનાવે છે. દરેક સમાજની કે દેશની પોતાની આગવી સ્થાપત્ય કળા છે. સ્થાપત્યને સદીઓથી અનેરું સન્માન મળતું આવ્યું છેે અને આજેય તેનો દબદબો બરકરાર છે. હમણાં જ ૨થી ૪ ઓક્ટોબર દરમિયાન સિંગાપૂરમાં વર્લ્ડ આર્કિટેક્ચર ફેસ્ટિવલ યોજાઈ ગયો. વળી, ઓક્ટોબર માસના પ્રથમ સોમવારને પણ વિશ્વ સ્થાપત્ય દિન તરીકે ઉજવવામાં આવે છે એ સંયોગે આપણે અહીં આધૂનિક સમયમાં બનેલાં અને નવા કિર્તિમાન સ્થાપિત કરનારા ૨૧મી સદીમાં બનેલા આ સ્થાપત્યો અંગે જાણી-અજાણી રસપ્રદ વાતો વાગોળી લઈએ.....

મરિના બે સેન્ડ્સ : કિંમત ઈમારતની અને ભવ્યતાની!

સિંગાપૂરમાં આવેલી આ ઈમારત આમ તો હોટેલ કમ કેસિનો છે. તેના નામે વિશ્વની સૌથી કિંમતી ઈમારત તરીકેનો વિક્રમ બોલે છે. આ કેટલી કિંમતી હશે એ વાતનો અંદાજ એના પરથી લગાવી શકાય કે તેના નિર્માણ દરમિયાન તેને બનાવનારી કંપની લાસ વેગાસ સેન્ડ્સ પણ આર્થિક સંકળામણમાં આવી ગઈ હતી અને બે વખત તો તેની નક્કી થયેલી ઓપનિંગ સેરેમનીની તારીખમાં ફેરફાર કરવો પડયો હતો. કંપનીએ સિંગાપૂરના પર્યટન ઉદ્યોગને ધ્યાનમાં રાખીને એક ભવ્ય કેસિનો બનાવવાનું વિચાર્યું હતું. એક એવી ઈમારત કે જેમાં પ્રવેશનાર તેની ખૂબસૂરતીથી અંજાય જાય અને કદાચ એમાં કંપની સફળ પણ થઈ છે. ત્રણ ત્રણ કન્સ્ટ્રકશન કંપનીએ સાથે મળીને ત્રણ વર્ષ સુધી સતત કામ કર્યું ત્યારે આ ઈમારતને આ આકાર મળી શક્યો છે. આજે ઈમારતની કિંમત આંકવામાં આવે તો આંકડો સહેજેય ૮-૯ બિલિયન ડોલર (આશરે ૩૪,૦૦૦ કરોડ રૃપિયા)ને આંબી જાય, પણ એનું કામ પૂર્ણ થયું ત્યારે પણ તેની કિંમત ૬ બિલિયન ડોલરના આંકડાને પાર કરતી હતી. હોટેલની ભવ્યતા વિશે પણ નોંધ કરવી જ રહી! ૨,૫૬૧ રૃમ્સ, કેસિનોમાં ૫૦૦ ટેબલ્સ, ૬ સેલિબ્રિટી હોટેલ, હોટેલની અંદર રહેલો દુનિયાનો સૌથી વિશાળ સ્વિમિંગ પૂલ અને આવું તો કેટલું બધું.... ૨૧ સદીની સાત માનવ સર્જિત અજાયબીઓની યાદી તૈયાર કરવાની થાય તો મરિના બે સેન્ડ્સ વગર કદાચ એ યાદી અધૂરી રહે!

ધ બૂર્જ ખલિફા : ઊંચાઈમાં તો આભને આંબે

દૂબઈની બૂર્જ ખલિફા ઈમારતને વિશ્વની સૌથી ઊંચી ઈમારત તરીકેનું સન્માન મળે છે. આ ઈમારતનો દેખાવ એવો છે કે તેને જોઈને લાગે કે જાણે તે આકાશ સાથે મિઠી ગોષ્ઠી કરી રહી છે. ૮૩૦ મીટર ઊૅચી આ બિલ્ડિંગનું બાંધકામ સેમસંગ કન્સ્ટ્રક્શન કંપનીએ ૨૦૦૪માં શરૃ કર્યું હતું. તેની ડિઝાઇન પાછળ એડ્રિયન સ્મિથ નામના એન્જિનિયનું ભેજુ કામ કરતું હતું. જ્યારે ૪ જાન્યુઆરી, ૨૦૧૦માં તેનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું ત્યારે તેને ગિનીસ બૂક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડસમાં દુનિયાના સૌથી ઊંચા બિલ્ડિંગ તરીકે સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. ૨૧મી સદીમાં બનેલી સૌથી સુંદર ૧૦ ઈમારતોની યાદીમાં પણ આ બિલ્ડિંગને સુમાર કરવામાં આવે છે. મરિના બે સેન્ડ્સની જેમ જ આ બિલ્ડિંગ ૨૧મી સદીમાં માણસે બનાવેલી એક અજાયબી જ ગણાય છે એવું તેની મુલાકાત લેનારા દરેક હોશેં હોશેં સ્વીકારે છે એ જ શું તેની સિદ્ધિ નથી?

ધ ક્લાઉડ : ભવ્યતાને લાગ્યું વિવાદનું ગ્રહણ

નેધરલેન્ડની બાંધકામ કંપની એમવીઆરડીવીએ ૨૦૧૧માં સાઉથ કોરિયામાં એક બિલ્ડિંગ બનાવી હતી. આ બિલ્ડિંગની ભવ્યતા જોવા જેવી હોવા છતાં તેને વિશ્વભરમાંથી ટીકાનો સામનો કરવો પડયો. એ એટલા માટે કે બે બિલ્ડિંગને એવી રીતે જોડવામાં આવી છે ક તેને જોવાથી પહેલી નજરે વર્લ્ડ ટ્રેડ સેન્ટર પર થયેલા હુમલાની ભયાનક યાદ તાજી થઈ જાય છે! એક ઈમારત ૩૦૦ મીટર ઊંચી છે અને એક ૨૬૦ મીટર ઊંચી છે. ૨૭ માળની આ બે ઈમારતોને ૧૧માં માળે જોડવામાં આવી છે. તેનું ૧૧માં માળે થતું જોડાણ પણ ૯/૧૧ની ઘટનાને યાદ કરાવી દે છે. આ ઈમારતમાં હોટેલ, રેસ્ટોરન્ટ, જીમ, કોન્ફરરન્સ સેન્ટર અને થોડી અન્ય ખાનગી કચેરીઓ આવેલી છે. તેના દેખાવના વિવાદને બાદ કરતા આ ઈમારત ખૂબ જ સુંદર છે. તેનું બાંધકામ અને ભવ્યતા અંદર પ્રવેશનારને મોહી ન લે તો જ નવાઈ! પણ આ બધુ હોવા છતાં તેનો બાહ્ય દેખાવ કેમેય કરીને ભૂલાય એન નથી અને એટલે જ તેના પર વિશ્વની સૌથી વિવાદિત ઈમારતનું લેબલ લગાવી દેવામાં આવ્યું છે, હવે કદાચ તે એ જ રીતે જગતભરમાં ઓળખાશે.

કર્ઝવી ડોમેક : વાંકૂ હોવા છતાં વહાલું લાગે!

પોલેન્ડના સોપોટ વિસ્તારમાં આવેલી આ બિલ્ડિંગને તેના દેખાવ અનુરૃપ નામ આપવામાં આવ્યું છે. કર્ઝવી ડોમેકનો અર્થ થાય આડાઅવળું કે વાંકૂચૂંકુ. આ ઈમારતનો દેખાવ ખરેખર જ ખૂબ વિચિત્ર છે. ઝોત્યંસ્કી અને ઝેલેસ્કી નામના બે સ્થપતિઓએ ૨૦૦૪માં રેઝિડેન્ટ શોપિંગ સેન્ટરના ભાગ તરીકે આ ઈમારતનું બાંધકામ કર્યું હતું. આ બિલ્ડિંગનો આકાર વ્યવસ્થિત રીતે અવ્યવસ્થિત કરવામાં આવ્યો છે. ઈમારતને જોનારા લોકો માટે આશ્વર્ય એ વાતનું હોય છે કે બિલ્ડિંગ એટલું આડાઅવળું છે કે હમણાં તેનો એકાદ ભાગ નીચે તો નહીં પડી જાયને! પોલેન્ડની મુલાકાત લેનારા પ્રવાસીઓ ૨૧મી સદીની અજાયબી સમાન આ બિલ્ડિંગને જોવાનો વિશેષ આગ્રહ રાખતા હોય છે.

ધ પિઆનો હાઉસ : જેના દરેક પથ્થરમાં મ્યુઝિક દેખાય છે...

ચીનના હૈનાન શહેરમાં આવેલી આ ઈમારત સંગીત પ્રેમીઓ માટે સ્વર્ગ મનાય છે. પથ્થરના આ પિઆનોમાંથી સંગીત સંભળાય તો છે જ, પણ સાથે સાથે દેખાય પણ છે. આર્કિટેક્ચર એસોસિએશનેે એક એકથી ચડિયાતી ૧૦ બિલ્ડિંગ્સની યાદીમાં આ બિલ્ડિંગને સર્વોચ્ચ સ્થાને મૂકીને તેને વિશ્વની સૌથી ક્રિએટિવ ઈમારત તરીકેનું બહુમાન આપ્યું છે. સ્થાનિક મ્યુનિસિપાલિટીએ ૨૦૦૭માં ધ પિઆનો હાઉસનું નિર્માણ કર્યું હતું. આ બિલ્ડિંગ બનાવવાની કામગીરી ખાસ્સા પાંચ વર્ષ સુધી ચાલી હતી. આ ઈમારત શહેરના સંગીતના સ્ટુડન્ટ્સ માટે ખૂલ્લી મૂકવામાં આવી છે.

એન્ટિલિયા : દુનિયાનું સૌથી મોંઘુ રહેઠાણ

૧૦,૫૦૦ કરોડ રૃપિયાના માતબર ખર્ચે બનેલું એન્ટિલિયા (ઘણાં લોકો તેનો ઉચ્ચાર અંતિલા પણ કરે છે) દુનિયાનું સૌથી ભવ્ય અને સૌથી મોંઘુ રહેણાંક મકાન છે અને એ ભારતમાં આવેલું છે. ભારતીય બિઝનેસમેન મુકેશ અંબાણીના ૧૭૩ મીટર ઊંચા અને ૨૭ માળના આ ઘરને પ્રતિષ્ઠિત બિઝનેસ મેગેઝિન ફોર્બ્સે દુનિયાની સૌથી કિંમતી અને ભવ્ય રહેઠાણ મકાનનું બિરૃદ આપ્યું છે. એન્ટિલિયામાં ૬૦૦ કર્મચારીઓ અંબાણી પરિવારની સેવામાં તૈનાત રહે છે. પાર્કિંગ્સ એન્ડ વિલ નામની ખૂબ જાણીતી કંપનીએ તેને તૈયાર કર્યું છે.

ધ ગ્રીન રૃફઃ પૃથ્વીના પેટાળમાં એક સુંદર દુનિયા

લંડનમાં આમ તો છેલ્લા કેટલાક વખતથી અંડરગ્રાઉન્ડ હોટેલનું કલ્ચર ખૂબ વિકસતું જાય છે, પણ લંડનથી થોડે દૂર આવેલી ધ ગ્રીન રૃફ અંડરગ્રાઉન્ડ ઈમારત વિશ્વના સુંદર બાંધકામો પૈકીનું એક ગણાય છે. આ હોટેલમાં ૨૦૦ ગેસ્ટને રહેવા માટેની સુવિધા ઉપલબ્ધ છે. રિડનસ્મિથ આકિેટેક નામની કંપનીએ તેની ડિઝાઇન તૈયાર કરી છે. આ ઈમારત નામ પ્રમાણે તેની ગ્રીનરી માટે વિશ્વ વિખ્યાત છે. આર્કિટેક્ચર યુનિયને તેને દુનિયાની ખૂબસૂરત અંડરગ્રાઉન્ડ ફાઇવ સ્ટાર હોટેલનો દરજ્જો આપ્યો છે.